Met het thema van de avond: "MUREN en MENSEN - Wat muren doen met mensen, wat mensen doen met muren" raken we een hoogst architecturale kwestie. Muren beschermen, maar scheiden evenzeer. Muren bieden onderdak, maar beroven ook bewegingsvrijheid. Muren getuigen ook van de voorgeschiedenis en dragen de sporen van het verleden. Als de muren konden spreken....

​

De binnenkoer van de oude kazerne Dossin is vereeuwigd in een iconische foto met een aantal vrachtwagens met ernaast tientallen koffers van Joden die hier verzameld werden om gedeporteerd te worden naar de concentratiekampen.

​

Dat beeld is ook bijgebleven bij de architect van het nieuwe museumgebouw, bOb van Reeth. Hij ontwierp een monolithisch gebouwenblok zonder ramen met ervoor een nieuwe "binnenkoer", een halfgesloten pleintje, zijdelings geflankeerd door de Mechelse stadsmuur.

Geen gewoon stadsplein, maar een plaats van herinnering, een monument in de stad. 'Monument', van het Latijnse woord 'monere', herinneren.

Niet mooi en gezellig , maar muren en bestrating éénkleurig wit om niet af te leiden en om te herdenken wat hier gebeurde.

​

De muren van het museum zitten vol symboliek: dichtgemetselde ramen die herinneren aan de pogrom, maar evenzeer aan de huizen van Oost-Berlijn die op de grens lagen met het Westen. De inkompoort van het voormalig arresthuis blijft voor altijd gesloten, symbool voor het verlies van vrijheid en voor de blinde dictatuur. De feitelijke ingang ligt helemaal opzij van de voorgevel. Geen praaltrap, geen afdak, maar een ijzeren schuifpoort als het welkom van een goederenwagon, net zoals de wagon op het voorplein, gebruikt in de laatste transporten. Eens binnen word je geconfronteerd met een gigantische portrettenwand die naar de keel grijpt: meer dan 19.000 foto’s van gedeporteerden die hiermee terug een gezicht krijgen en eruit zien zoals u en ik.

​

Met de restauratie van het Predikherenklooster tot Stadsbibliotheek heeft Mechelen er een nieuwe trekpleister bij. Op de stoepstenen in het Tinelpark, tussen het Predikheren en de Dossinkazerne, is dit vers gebeiteld: "Men zong met aarde in de mond een lieflijk lied over de oorlog die je in het hart treft. Schrijf op hoe stil het hier is." 

Uit het gedicht: “Hongerkamp bij Jaslo” van Wisława Szymborska (1923-2012)